Kategorie
Spis wiedzy

Bawełna – co więcej??

 

 

Bawełna jest włóknem naturalnym roślinnym i otrzymywane jest z nasion. Inaczej mówiąc jest to włókno nasienne. Roślina, która dostarcza włókna bawełny to bawełnica. Jest znana od ponad trzech tysięcy lat przed naszą erą. Jako kraj ojczysty uważane są powszechnie Indie Wschodnie. Uprawiana była również w Egipcie i Ameryce. Tkaniny bawełniane do Europy przywożone były ze wschodu. Dopiero w około X wieku rozpoczęła się produkcja w Europie, natomiast z racji dość dużego kosztu bawełna była mało popularna. Dopiero w XIX wieku rozkręciła się produkcja przemysłu bawełnianego gdy wprowadzono zmechanizowany system przerobu włókien. W Polsce tkactwo pojawiło się już w XV wieku na Śląsku.

Uprawa bawełny znajduje się w strefie podzwrotnikowej od 44° szerokości geograficznej północnej do 36° szerokości geograficznej połudnowej. Granica północna plantacji bawełny przechodzi przez południową Europę, Azję Środkową, Chiny, Koreę, Japonię i USA, natomiast południowa granica przechodzi Argentynę, Chile, Afrykę i Południową Australię.

Najwięcej upraw jest w Chinach, Stanach Zjednoczonych Ameryki Południowej, Indiach, Meksyku, Egipcie i Brazylii.

Bawełnica (łac. Genus gossypium) należy do roślin ślazowatych. Jest wiele odmian botaniczych ale największe znaczenie gospodarcze ma bawełnica krzaczasta i to właśnie jej uprawa jest najbardziej rozmowszechniona. Jest to roślina jedno lub dwuletnia o wysokości od 1 do 3 metrów. Kwiaty znajdują się na długich szypółkach i są podone do polskiego ślazu, natomiast liście bawełnicy są trzy lub pięciopalczaste. Gdy kwiat przekwitnie powstaje taka torebka owocowa wielkości mniej więcej orzecha włoskiego. W torebce znajdują się nasiona pokryte delikatnymi włoskami i to są włókna bawełnaiane. Gdy już torebka dojrzeje, pęka a włókna wizualnie podobne do pączków waty wydostają się na zewnątrz (zdjęcie główne).

Początkowo zbiory dokonywane były recznie, obecnie zbiór odbywa się przeważnie w sposób mechaniczny przy użyciu specjalnych maszym. Jak można się domyśleć ręczny zbiór daje włókno czyste ale niestety jest mało wydajne. Zebrana bawełna poddawana jest sortowaniu, suszeniu, odziarnianu i oczyszczeniu. Przy około 100 kilogramów zebranej w ten sposób bawełny, po jej odziarnieniu i oczyszczeniu do przędzenia nadaje się około 30 – 40%.

 

Właściwości fizyczne bawełny:

 

Długość włókna wynosi od 12 do 50 mm.

Najszlachetniejszy gatunk bawełny to bawełna długowłóknista. Uprawiana jest w Egipcie i w Stanach Zjednoczonych.

 

Grubość włókna jest bardzo cienka. Jeśli włókno jest cieńsze to można otrzymać z niego cienszą nitkę – im włókno cieńsze tym bardziej wartościowe. Z cienkich włókien można wyrobić cienkie i bardzo mocne tkaniny o gładkiej powierzchni. A te krótkie i grubsze włókna dają tkaniny mniej wytrzymałe.

 

Barwa naturalna włókna oczywiście w zależności od odmiany botanicznej rośliny bywa biała, krmowa, a nawet brunatnożółta.

 

Najwyższej jakości włókna baweły odznaczają się naturalnym połyskiem. Natomiast jeśli takiego połysku nie ma, można go nadać i będzie on sztucznie trwały, a uzyskać go można poprzez merceryzację. Merceryzacja najprościej ujmując jest to uszlachetnianie włókien bawełny stężoną zasadą sodową na zimno.

 

Włókno ma niewielką sprężystość. Tkaniny z górnej półki czyli z wysokogatunkowych włókien bawełny są odporne na mięcie, natomiast tkaniny z gorszych gatunków włókien gniotą się.

Teraz jak już wiesz jak rozpoznać dobry gatunek bawełny wystarczy, że wykorzystasz to w praktyce. Za każdym razem gdy wybierzesz się na zakupy chwyć wybrane ubranie i ściśnij 🙂 W ten sposób sprawdzisz czy materiał się gniecie czy nie. Co prawda efety nie są widoczne w kilka sekund ale też nie przesadzajmy i nie spędzajmy w sklepie pół dnia na ściskaniu np. spodnie 🙂

 

I teraz bardzo ciekawa informacja 🙂 Mianowicie wytrzymałość włókien na rozciąganie jest dość duża i oczywiście zależy od gatunku włókna. Im wyższa jakość bawełny tym lepasza wytrzmałość.

Bawełna to bardzo ciekawe włókno pod względem wytrzymałościowym. W stanie mokrym ma większą wytrzymałość niż w stanie suchym.

 

Włókna w stanie rozluźnionym i grubsze tkaniny o takiej puszytsej powierzchni mają dość dużą izolacyjność cielną, a to dzięki zawartości powietrza między włóknami. Niestety w trakcie użytkowania izolacyjność cieplna wyrobów bawełnianych ulega znacznemu pogorszeniu.

 

Do bardzo ważnych właściwości fizycnych włókna zalicza się higroskopijność. Higroskopijność to nic innego jak zdolność pochłaniania wilgoci z otoczenia. W naturalnych warunkach klimatycznych to jest powietrze o temperaturze 20 +/- 2 °C i wilgotności względnej 65 +/- 2% bawełna zawiera około 7,5% wilgotności. Jeśli wilgotność powietrza zostanie zwiększona bawełna może wchłonąć do 25% wody, a przy dotyku nie będzie sprawiała wrażenia, że jest mokra.

 

Wrażenie przy dotyku – włókna bawełny jak i wyroby bawełniane są miłe i miekkie w dotyku. Jeśli włókna czy tkaniny są o puszyste w dotyku odczuwalne jest ciepło.

 

 

Właściwości chemiczne bawełny:

 

 Skład chemiczny bawełny:

– celuloza od 90% – 97%

– woda od 7,5% – 8,6%

– tłuszcze i żywica od 0,35 % – 0,40%

– popiół od 0,12% – 0,25%

– pektyny od 0,5% – 0,7%

 

Odporność na działanie zasad – tylko zadady o średnim i dużym stężeniu działające w podwyższonej temperaturze mogą zniszczyć włókno bawełny. Natomiast zasady działające na zimno mogą polepszyć właściwości bawełny.

 

 

Jakie jest zastosowanie bawełny??

 

Największa ilość baweły przerabiana jest na tkaniny odzieżowe, bieliznę i pościel. Również dzianiny, przede wszytskim jest to bielzna, koronki, tasiemki, nici do szycia oraz nici do haftu. Bawełna jest również wykorzystywana w materiałach technicznych i materiałach opatrunkowych jak gaza czy wata. Bawełna wykorzystywana jest także do produkcji banknotów czy filtrów do kawy.

Bawełna również jest przerabiana z włóknami chemicznymi i te wyroby mają nazwę bawełnopodobne.

 

 

A jak to jest z ceną bawełny??

 

 

52 tyg.

Czas

Nazwa

Kurs bieżący
(USD)

Zmiana

Kurs (USD)

min

max

(%)

(USD)

odnies.

otwarcie

min

max

71,55

72,32

10:56 22.11.2016

BAWEŁNA

71,86

-0,42

-0,30

72,16

72,18

71,55

72,32

 

Kontraktami na bawełnę handluje się na dwóch nowojorskich giełdach: New York Board of Trade (jest zdecydowanie bardziej preferowana przez światowych inwestorów) oraz New York Mercantile Exchange. Każdy kontrakt notowany na NYBOT opiewa na 50 000 funtów surowca. Kurs bawełny podawany jest w centach lub 1/100 centa za funt, natomiast minimalna wielkość tiku wynosi 1 punkt (1/100 centa), co odpowiada 5 USD za kontrakt. Kontrakty rozliczane są pięć razy do roku. Bawełna w dostawie fizycznej pochodzi wyłącznie ze Stanów Zjednoczonych – dlatego na cenę kontraktu w dużej mierze wpływa sytuacja na amerykańskim rynku.
Poza Stanami Zjednoczonymi kontrakty na bawełnę zostały wprowadzone do obrotu na giełdach w Chinach, Indiach oraz Brazylii.

Podstawowymi czynnikami wpływającymi na cenę są: rodzaj i jakość surowca takie jak gatunek bawełny (o tym pisałam wyżej, włókna różnią się między sobą, np grubością czy długością). Wpływ na cenę bawełny mają popyt i podaż w krajach będących głównymi eksporterami, importerami i konsumentami tego surowaca – Chiny, Inidie i Stany Zjednoczone. (Notowania cen bawełny wg Royal Bank of Scotland).

Jak już wspomniała Chiny, Inidie i Satny Zjednoczoneto to z punktu widzenia inwestycyjnego jest to centrum globalnego rynku bawełny. I to właśnie sytuacja w tych państwach w dużym stopniu przekłada się na ceny bawełny na globalnym rynku.

Natomiast globalna produkcja bawełny koncentruje się przede wszystkim w Azji. Chiny i Indie to najwięksi producenci bawełny i w zasadzie odpowiadają za ponad połowę globalnej produkcji bawełny. Przez wiele lat to Chiny były największym producentem tego surowca. Wśród pozostałych krajów produkujących spore ilości bawełny znajdują się Stany Zjednoczone, Pakistan, Brazylia, Turcja i Uzbekistan

 

 

Import i eksport bawełny

 

Większoość wypropdukowanej bawełny w Chinach i Indiach trafia do użytku wewnętrznego. Popyt na bawełnę w Chinach jest większy niż tamtejsza produkcja i to właśnie sprawia, że Chiny są największym importerem bawełny na świecie. Import bawełny do Chin wynika w dużej mierze z polityki tamtejszych władz. Bawełna traktowana jest jako składnik rezerw. Zpasy bawełny w Chinach stanowią około 60% całkowitych globalnych zapasów tego surowca.

Natomiast Indie zużywają wewnątrz kraju większość wyprodukowanej bawełny, a niewielką część przeznaczają na eksport. To Inidie są znaczącym eksporterem bawełny w skali globalnej, ale i tak Stany Zjednoczone przodują i przeznaczają na eksport ponad 2/3 wyprodukowanej bawełny. Jednak eksport bawełny ze Stanów Zjednoczonych w ciagu ostatnich lat zmniejsza się, a wynika to z tego, że niektórzy farmerzy wybierają produkcję kukurydzy.


 

Rezerwy bawełny w Chinach

 

Zbiory baweły są w dużej mierze uzależnione od warunków pogodowych. Jednak jak się okazuje pogoda ma coraz mniejszy wpływ na cenę bawełny. Większy wpływ na cenę bawełny ma polityka, co więcej polityka Chin ponieważ ma spore zapasy bawełny. W ciągu kilku ostatnich lat to właśnie Chiny zwiększyły swoje rezerwy bawełny i tym samym osiągneły rekordowy poziom. Oznacza to, że zapasy bawełny w Chinach obecnie wystarczyłyby na zaspokojenie wewnętrznego popytu na blisko 2 lata.

 


Jak kształtowała się uprawa bawełny w sezonie 2015/2016, a jak może być w 2016/2017??

 

W sezonie 2015/2016 wystąpiły znacznie niższe zbiory u pięciu najwyższych producentów to aż 76% światowej produkcji, gdzie popyt był wyższy co doprowadziło do zmniejszenia zapasów na koniec sezonu o  około 19,7 mln ton.

 

W tym czasie produkcja bawełny zmniejszyła się:

– w Chinach produkcja zmniejszyła o około 4,8 mil ton,

– w Indiach produkcja zmniejszyła o około 5,7 mil ton,

– w Stanach Zjednoczonych zmniejszyła o około 2,8 mln ton,

– w Pakistanie produkcja zmniejszyła o około 1,5 mln ton.

– w Brazylii produkcja zmniejszyła o 1,4 mln ton.

 

W ubiegłym sezonie ceny bawełny na rynku globalnym były w miarę stabilne, natomiast pod koniec sezonu wzrosły do ponad 80 centów/lb ze średnio 70 centów/lb w sezonie.

W sezonie 2016/17 warunki meteorologiczne są zdecydowanie bardziej korzystniejsze dla uprawy bawełny w porównaniu z ubiegłym sezonem. Dzięku temu uprawa bawełny na świecie wzrośnie do około 30,7 mln ha, gdzie światowa produkcja wzrośnie do około 22,9 miliona ton.

 

Przewidywany wzrost produkcji bawełny:

– w Indiach wzrośnie do około 6,2 mln ton,

– w Stanach Zjednoczonych wzrośnie do około 3,3 mln ton,

– w Pakistanie wzrośnie do około 1,8 mln ton

– w Chinach zmniejszy się do około 4,7 mln ton. Zmniejszenie produkcji spowodowane jest wysokim wzrostem kosztów producji .

 

Oprócz tego, że będzie widoczny wzrost produkcji bawełny dzięki znacznej poprawie warunków atmosferycznych również są widoczne wzrosty obszarów upraw bawełny. W Stanach Zjednoczonych do około  3,6 mln ha, gdzie oczekuje się że śrenia wydajność upraw wzrośnie do około 929kg/ha.

 

Oczekuje się, że światowa produkcja bawełny wzrośnie w sezonie 2016/17, a konsumpcja będzie się utrzymywać na zeszłororocznym poziomie około 23,9 mln ton. Przerób bawełny w Chinach obniży się z powodu wysokich cen bawełny chińskiej w porównaniu z bardzo tanim poliestrem (aktualna cena poliestru to 47% ceny bawełny) i urzędowym ograniczeniem importu bawełny. Spadek konsumpcji bawełny w Chinach wynagrodzi wzrost konsumpcji w Indiach, Pakistanie i Turcji (czwarty co do wielkości konsumentem bawełny).

Według prognozowanego wzrostu światowej produkcji bawełny, brak wzrostu konsumpcji i ogromne światowe zapasy, zakłada się że w sezonie 2016/17 ceny bawełny i przędz bawełnianych nie powinny być wyższe niż w sezonie 2015/16. Największy wpływ na światowy rynek bawełny będą mieć trudne do przewidzenia zjawiska: zmiany kursów walut, spekulacje, decyzje wpływowych rządów dotyczących wspierania produkcji, eksportu bawełny lub tekstyliów, itd.

 

 

2 odpowiedzi na “Bawełna – co więcej??”

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *